Voordelen boer & vee

Noodzaak

Een silvopastoraal systeem kan worden gezien als een verbindende factor voor een geïntegreerde aanpak die aansluit bij de visie van landbouwminister Schouten (deltaplan biodiversiteitsherstel, actieplan bos en hout). De bijdragen van een silvopastoraal systeem aan een oplossing van maatschappelijke opgaves op een rij:

  1. Positieve effecten van secundaire plantstoffen op de vertering en diergezondheid

Planten hebben secundaire plantstoffen, die positieve effecten kunnen hebben op de gezondheid van het vee:

  • Looistoffen/tanninen (in bijvoorbeeld eikenblad, sleedoon, haagbeuk, meidoorn, kastanje) zorgen voor een verbeterde melkproductie (efficiëntere eiwitvertering). Ze zijn desinfecterend en ontstekingsremmend.
  • Slijmstoffen (in bijvoorbeeld Linde) werken verzachtend en beschermend voor het spijsverteringstelsel.
  • Salicycaten in bijv. bast Wilg, waar de pijnbestrijder asperine op is gebaseerd.
  • Flavonoïden in blad Hazelaar kunnen ontstekingsremmend werken.
  • Sapononinen in blad van Tamme kastanje bevordert ophoesten.
  1. Extra mineralen, sporenelementen en vitamines

Koeien waarvan het hoofdrantsoen gras en maïs is halen hun mineralen uit krachtvoer. Een aanvullende bron voor vitaminen en mineralen als zink, koper en selenium kunnen ook bladeren, knoppen en vruchten zijn.

Bijvoorbeeld: koeien in lactatie knabbelen graag aan bramen, een bron van veel vitamine C.

  1. Bevordering van diereigen gedrag

Koeien eten vooral gras (horizontale begrazing), maar in 2/3 van de wereld (bijv. Afrika, China, Spanje, Portugal) ook bladeren en twijgen (driedimensionale begrazing). Ook in de Noardlike Fryske Wâlden doen koeien die buiten lopen, zo ver (ca. 2 meter) ze kunnen reiken, zich tegoed aan de bladeren van houtige gewassen.

Verveling en gebrek aan leefruimte leidt tot een slechte diergezondheid en verlaagt het dierenwelzijn. De mogelijkheid tot zelfselectie van (medicinale) houtige gewassen (driedimensionaal grazen) door een meer divers aanbod van eetbare gewassen kan hier verbetering in brengen.

  1. Positieve impuls voor milieu, biodiversiteit en cultuurlandschap

Ondermeer de volgende positieve zaken worden gemeld:

Milieu

Bomen houden emissies van bestrijdingsmiddelen tegen. Waterkwaliteit verbeterd, nitraatpeil in grondwater daalt.

CO2

  • Agroforestry systemen worden in het Kyoto protocol rond klimaatopwarming als manier erkend om koolstof vast te leggen. Zelfs als een boom wordt verbrand (in de NFW is er eens per 20 tot 25 jaar een eindkap) is er koolstofvastlegging in de bodem.
  • Looistoffen reduceren ammoniak- en methaanuitstoot bij herkauwers als koeien.
  • Bomen (in Achtkarspelen vooral Elzen), die grasland omringen zorgen via diepte van beworteling en hoogte in de lucht voor een efficiënte benutting van zonlicht, nutriënten en water en brengen stikstof in de grond.
  • Houtige gewassen rond percelen zorgen voor een verbeterd microklimaat (verkoeling, buffer, luchtkwaliteit). Zo houden ze stof tegen.

Biodiversiteit

Agroforestry systemen hebben een ‘dubbel doel’ bij het gebruik van grond: Natuurwaarden en  Landbouw. Houtige gewassen bevorderen biodiversiteit door:

  1. Dat ze in het vroege voorjaar en late herfst nectar en stuifmeel produceren voor insecten. Insecten zijn belangrijk voor de bestuiving van gewassen en de plaagbeheersing en zijn op hun beurt weer voedsel van sommige vogels en vleermuizen.
  2. Vallend blad zorgen voor meer (strooiselbewonende en pendelende) regenwormen en die zijn belangrijk voor de bodemvruchtbaarheid en de waterinfiltratie.
  3. Dat veel houtige gewassen vruchten produceren die Voedsel zijn voor vogels.
  4. Verder zijn houtige gewassen voor veel vogels belangrijk bij de Voortplantingmogelijkheden (nestgelegenheid) en de Veiligheid.
  5. Boomwallen blijken goede ecologische verbindingszone’s te zijn en zorgen voor een gevarieerde flora en fauna.

Innovatie van cultuurlandschap

Boomwallen horen bij het landschap van NFW en verfraaien dat. Ze beschutten dieren (en ook mensen) tegen extreme weersomstandigheden. Aanleg van voederbomen als boomwallen vergroot  de landschappelijke waarde en kan leiden tot nieuwe landschapselementen.

  1. Overige nutsfuncties van houtige gewassen

Uiteraard kunnen houtige gewassen ook directe nutsfuncties hebben voor de mens, zoals leverancier van vruchten, hout en energie.